Polski Akt o Dostępności to implementacja unijnej Dyrektywy 2019/882 (Europejski Akt o Dostępności), która ma na celu ułatwienie osobom z niepełnosprawnościami dostępu do produktów i usług. Nowe przepisy wchodzą w życie 28 czerwca 2025 roku i nakładają na przedsiębiorców szereg obowiązków związanych z dostosowaniem oferty do potrzeb osób o ograniczonej sprawności. Warto jednak podkreślić, że mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z tych wymogów ze względu na ograniczone możliwości finansowe.

Główne założenia ustawy

Ustawa koncentruje się na zapewnieniu dostępności w kluczowych obszarach, takich jak:

• Produkty cyfrowe – strony internetowe, aplikacje mobilne, oprogramowanie
• Usługi finansowe – bankowość elektroniczna, płatności
• Sprzęt elektroniczny – smartfony, tablety, terminale płatnicze
• Transport – automaty biletowe, systemy informacji pasażerskiej

Kogo dotyczą nowe przepisy?

Zgodnie z zapisami ustawy, obowiązek zapewnienia dostępności dotyczy przede wszystkim:

• Średnich i dużych przedsiębiorstw
• Podmiotów publicznych
• Dostawców rozwiązań technologicznych

Mikroprzedsiębiorcy (firmy zatrudniające do 9 osób i osiągające roczny obrót do 2 mln euro) są wyłączeni z obowiązku stosowania nowych regulacji. To ważne ułatwienie dla małych firm, które często nie mają zasobów na kosztowne dostosowania.

Przykłady wymagań dostępnościowych

Przedsiębiorcy objęci ustawą będą musieli m.in.:

• Zapewnić możliwość obsługi produktów przez osoby z dysfunkcjami wzroku (np. czytniki ekranu)
• Uwzględnić potrzeby osób z ograniczeniami ruchowymi (np. przyciskami o odpowiedniej wielkości)
• Zastosować rozwiązania dla osób głuchych (np. napisy w filmach instruktażowych)
• Zapewnić kontrast kolorystyczny ułatwiający odczyt treści

Choć mikroprzedsiębiorstwa nie muszą spełniać tych wymogów, warto rozważyć stopniowe wprowadzanie rozwiązań dostępnościowych – może to otworzyć nowe możliwości biznesowe i poprawić wizerunek firmy. Proste zmiany, jak dodanie opisów alternatywnych do zdjęć na stronie internetowej, często nie wymagają dużych nakładów, a znacząco zwiększają dostępność usług.

Od 28 czerwca 2025 roku w Polsce wejdą w życie nowe przepisy dotyczące dostępności produktów i usług, wynikające z implementacji Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA). Wprowadzają one istotne zmiany dla wielu podmiotów gospodarczych, ale nie dotyczą wszystkich przedsiębiorstw w równym stopniu.

Kto musi dostosować się do nowych wymogów?

Obowiązek zapewnienia dostępności dotyczy przede wszystkim:

• Średnich i dużych przedsiębiorstw oferujących produkty lub usługi objęte ustawą
• Podmiotów publicznych współpracujących z sektorem prywatnym
• Producjentów określonych kategorii produktów (np. sprzętu elektronicznego, bankomatów, terminali płatniczych)
• Dostawców usług takich jak bankowość elektroniczna, e-handel czy transport pasażerski

Kto jest zwolniony z obowiązku?

Zgodnie z przepisami, mikroprzedsiębiorcy (czyli firmy zatrudniające mniej niż 10 osób i osiągające roczny obrót lub sumę bilansową nieprzekraczającą 2 mln EUR) są zwolnieni z obowiązku dostosowania swoich produktów i usług do wymogów dostępności. Decyzja ta wynika z uznania ograniczonych możliwości finansowych małych podmiotów.

Przykłady objętych usług i produktów

Nowe przepisy obejmują m.in.:

• Bankowość internetową i mobilną
• Platformy e-commerce
• Aplikacje do zakupów online
• Automaty biletowe i parkingowe
• Terminale płatnicze
• E-booki i specjalistyczne oprogramowanie

Warto zauważyć, że nawet jeśli firma jest mikroprzedsiębiorstwem, dobrowolne wprowadzanie rozwiązań dostępnościowych może być korzystne z biznesowego punktu widzenia – pozwala dotrzeć do szerszego grona klientów, w tym osób z niepełnosprawnościami.

Jak sprawdzić, czy obowiązują nas nowe przepisy?

Przedsiębiorcy powinni:

• Sprawdzić status swojej firmy w rejestrze REGON
• Przeanalizować, czy oferowane produkty/usługi znajdują się w katalogu objętym ustawą
• Skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie gospodarczym
• Śledzić komunikaty Ministerstwa Rozwoju i Technologii

Dla firm, które nie są mikroprzedsiębiorstwami, przygotowanie do nowych wymogów powinno rozpocząć się odpowiednio wcześnie, gdyż dostosowanie produktów i usług może wymagać czasu i dodatkowych inwestycji.

Polski Akt o Dostępności, który wdraża postanowienia unijnej Dyrektywy 2019/882, wprowadza szereg nowych obowiązków dla przedsiębiorców. Jednak wśród podmiotów objętych regulacją znajduje się istotny wyjątek – mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z konieczności dostosowania swoich produktów i usług do wymogów dostępności. Dlaczego tak się dzieje i jakie są tego konsekwencje?

Przyczyny zwolnienia mikroprzedsiębiorstw

Głównym powodem wyłączenia mikroprzedsiębiorstw z nowych obowiązków jest uznanie ich ograniczonych możliwości finansowych i organizacyjnych. W przeciwieństwie do większych firm, małe podmioty często nie dysponują odpowiednimi zasobami, aby w krótkim czasie wdrożyć kosztowne zmiany. Unia Europejska, tworząc dyrektywę, założyła, że nałożenie dodatkowych obciążeń na mikroprzedsiębiorców mogłoby zagrozić ich stabilności finansowej.

Dodatkowo, ustawodawca wziął pod uwagę fakt, że mikroprzedsiębiorstwa często oferują produkty i usługi o lokalnym zasięgu, co zmniejsza skalę potencjalnych barier dostępności. W praktyce oznacza to, że np. mały sklep osiedlowy czy jednoosobowa działalność usługowa nie muszą inwestować w specjalistyczne rozwiązania, takie jak:

• Dostosowanie stron internetowych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami
• Modernizacja fizycznych punktów sprzedaży
• Wprowadzanie specjalnych wersji produktów

Kto dokładnie kwalifikuje się jako mikroprzedsiębiorca?

Zgodnie z definicją unijną, za mikroprzedsiębiorstwo uznaje się podmiot, który spełnia łącznie następujące warunki:

• Zatrudnia mniej niż 10 pracowników
• Jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 2 milionów euro
• Nie jest częścią większej grupy kapitałowej

Warto jednak pamiętać, że nawet jeśli firma formalnie kwalifikuje się jako mikroprzedsiębiorstwo, dobrowolne wprowadzanie elementów dostępności może być dla niej szansą na pozyskanie nowych klientów i budowanie pozytywnego wizerunku. Proste rozwiązania, jak kontrastowe oznaczenia w lokalu czy czytelna strona internetowa, często nie wymagają dużych nakładów, a mogą znacząco poprawić komfort obsługi osób starszych czy z niepełnosprawnościami.

Perspektywa zmian w przyszłości

Choć obecnie mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z obowiązków, eksperci sugerują, że w dłuższej perspektywie standardy dostępności mogą stać się powszechne dla wszystkich podmiotów. Warto więc już teraz śledzić dobre praktyki i stopniowo wprowadzać drobne ulepszenia, które przygotują firmę na ewentualne przyszłe zmiany prawne.

Od 28 czerwca 2025 roku polscy przedsiębiorcy, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw, będą musieli dostosować swoje produkty i usługi do wymogów Polskiego Aktu o dostępności. Nowe przepisy wynikają z implementacji unijnej Dyrektywy 2019/882 i dotyczą szerokiego zakresu działalności gospodarczej.

Kto musi spełniać wymagania dostępności?

Obowiązek dotyczy przede wszystkim:

• Średnich i dużych przedsiębiorstw
• Podmiotów publicznych
• Firm świadczących usługi w kluczowych sektorach objętych ustawą

Mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z tych wymogów ze względu na potencjalne trudności finansowe związane z dostosowaniem oferty.

Podstawowe wymagania dostępności

Przedsiębiorcy będą musieli zapewnić m.in.:

• Dostępność cyfrową stron internetowych i aplikacji mobilnych (zgodność z WCAG 2.1)
• Możliwość korzystania z usług przez osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności
• Alternatywne formy komunikacji (np. tekst zastępczy dla treści wizualnych)
• Dostępność fizyczną punktów obsługi klienta

Praktyczne przykłady dostosowań

Dla sklepu internetowego oznacza to konieczność:

• Zapewnienia czytelnego kontrastu kolorystycznego
• Możliwości nawigacji za pomocą klawiatury
• Opisów alternatywnych dla wszystkich obrazów
• Przejrzystej struktury nagłówków

W przypadku punktów stacjonarnych, firmy powinny rozważyć:

• Oznakowanie kontrastowe
• Dostępność architektoniczną
• Szkolenie personelu w zakresie obsługi osób z niepełnosprawnościami
• Alternatywne formy prezentacji informacji (np. wersje brajlowskie)

Warto zauważyć, że dostosowanie do wymogów dostępności może przynieść firmom dodatkowe korzyści, takie jak poszerzenie grona klientów czy poprawa wizerunku marki. Przedsiębiorcy powinni rozpocząć proces dostosowawczy odpowiednio wcześnie, aby uniknąć problemów po wejściu przepisów w życie.

Nowe przepisy dotyczące dostępności produktów i usług, wynikające z wdrożenia Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA), wprowadzają istotne zmiany dla polskich przedsiębiorców. Kluczową informacją jest to, że obowiązki te zaczną obowiązywać od 28 czerwca 2025 roku. Data ta wynika bezpośrednio z Dyrektywy 2019/882, którą Polska implementowała poprzez tzw. Polski Akt o Dostępności.

Kogo dotyczą nowe przepisy?

Warto podkreślić, że mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z obowiązku dostosowania swoich produktów i usług do wymogów dostępności. Decyzja ta wynika z uznania ograniczonych możliwości finansowych takich podmiotów. Obowiązki dotyczą natomiast:

• średnich i dużych przedsiębiorstw
• podmiotów publicznych
• firm świadczących usługi w określonych sektorach (np. bankowość, e-handel, transport)

Co zmienia się od czerwca 2025?

Od tego dnia przedsiębiorcy objęci przepisami będą musieli zapewnić dostępność m.in.:

• stron internetowych i aplikacji mobilnych
• usług bankowych i płatniczych
• e-booków i specjalistycznych urządzeń czytających
• usług transportu pasażerskiego

Przykładowo, sklep internetowy będzie musiał zadbać o to, by osoby z niepełnosprawnościami wzroku mogły swobodnie korzystać z platformy przy użyciu czytników ekranu. Banki natomiast będą zobowiązane do udostępnienia usług w formie dostępnej dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Czy mikroprzedsiębiorstwa mogą dobrowolnie wdrożyć zmiany?

Tak, mimo że mikroprzedsiębiorstwa nie mają takiego obowiązku, warto rozważyć stopniowe wprowadzanie rozwiązań dostępnościowych. Może to przynieść wymierne korzyści:

• poszerzenie grona potencjalnych klientów
• poprawa wizerunku marki
• lepsze pozycjonowanie w wyszukiwarkach (dostępność strony wpływa na SEO)

Dla firm, które chcą przygotować się do zmian, rekomenduje się rozpoczęcie procesu już teraz. Wdrożenie pełnej dostępności może zająć nawet kilkanaście miesięcy, szczególnie w przypadku bardziej złożonych systemów i usług.

Choć mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z obowiązku dostosowania produktów i usług do wymogów Polskiego Aktu o Dostępności, dobrowolne podjęcie takich działań może przynieść im szereg korzyści – zarówno wizerunkowych, jak i finansowych. Warto rozważyć tę opcję, szczególnie że konkurencyjność na rynku coraz częściej zależy od uniwersalnego projektowania i otwartości na różnorodne grupy odbiorców.

Wzmocnienie marki i zaufanie klientów

Dostosowanie oferty do potrzeb osób z niepełnosprawnościami czy seniorów buduje pozytywny wizerunek firmy jako spoleczniew odpowiedzialnej i inkluzywnej. Przykładowo, lokalna kawiarnia wprowadzająca menu w alfabecie Braille’a lub witrynę internetową zgodną z WCAG może przyciągnąć nowych klientów i zyskać lojalność istniejących.

Dostęp do nowych rynków

Według danych Eurostatu nawet 15-20% populacji UE ma trwałe lub czasowe ograniczenia funkcjonalne. Mikroprzedsiębiorstwa, które uwzględnią ich potrzeby, mogą:

• Zwiększyć sprzedaż poprzez dotarcie do niedocenianej grupy konsumentów
• Nawiązać współpracę z instytucjami publicznymi (np. w przetargach uwzględniających kryteria dostępności)
• Stać się bardziej atrakcyjne dla inwestorów społecznych

Wsparcie finansowe i techniczne

Choć dostosowanie wymaga nakładów, mikroprzedsiębiorcy mogą skorzystać z:

• Dotacji z programów takich jak „Dostępność Plus”
• Bezpłatnych konsultacji w lokalnych ośrodkach wsparcia przedsiębiorczości
• Gotowych narzędzi online (np. generatorów napisów dla filmów)

Przykład: Sklep internetowy może wykorzystać darmowe wtyczki do audytu dostępności strony, a koszt druku materiałów w wersjach kontrastowych często jest porównywalny z tradycyjnymi.

Przyszłościowa inwestycja

Wprowadzanie zmian stopniowo – np. zaczynając od najprostszych rozwiązań jak opis alternatywny zdjęć na stronie WWW – pozwala uniknąć dużych jednorazowych kosztów. Warto pamiętać, że za kilka lat standardy dostępności mogą stać się obligatoryjne także dla mniejszych firm, więc wczesne działanie daje przewagę konkurencyjną.

Od 28 czerwca 2025 roku większe firmy w Polsce staną przed nowymi wyzwaniami związanymi z wdrożeniem wymogów Polskiego Aktu o Dostępności. W przeciwieństwie do mikroprzedsiębiorstw, które są zwolnione z tych obowiązków, średnie i duże przedsiębiorstwa będą musiały dostosować swoje produkty i usługi do standardów dostępności, wynikających z Dyrektywy 2019/882.

Kluczowe obszary wymagające dostosowania

Nowe przepisy obejmują szeroki zakres działań, które firmy będą musiały podjąć, aby zapewnić dostępność osobom z niepełnosprawnościami. Dotyczy to m.in.:

• Stron internetowych i aplikacji mobilnych – konieczność spełnienia wytycznych WCAG 2.1
• Usług bankowych i płatniczych – dostępność bankomatów, terminali płatniczych
• Elektroniki użytkowej – smartfony, tablety, czytniki e-booków
• Usług transportowych – informacja pasażerska, systemy zakupu biletów

Praktyczne wyzwania dla przedsiębiorstw

Wdrożenie tych zmian wiąże się z szeregiem trudności, szczególnie dla firm, które dotychczas nie inwestowały w rozwiązania dostępnościowe. Główne wyzwania obejmują:

• Koszty modernizacji – konieczność przebudowy istniejących systemów i produktów
• Znajomość wymogów prawnych – brak specjalistycznej wiedzy w zespołach
• Dostosowanie procesów projektowych – włączenie dostępności na etapie tworzenia produktów
• Szkolenie pracowników – potrzeba edukacji w zakresie obsługi klientów z niepełnosprawnościami

Strategie radzenia sobie z nowymi wymogami

Firmy mogą podejść do tych wyzwań strategicznie, rozkładając działania na etapy:

1. Przeprowadzenie audytu dostępności obecnych produktów i usług
2. Opracowanie planu dostosowawczego z harmonogramem i budżetem
3. Szkolenie zespołów projektowych i obsługi klienta
4. Wdrożenie zmian stopniowo, zaczynając od kluczowych obszarów biznesu
5. Regularne testowanie rozwiązań z udziałem osób z niepełnosprawnościami

Warto zauważyć, że inwestycja w dostępność może przynieść firmom dodatkowe korzyści, takie jak poszerzenie grupy odbiorców czy poprawa wizerunku marki. Eksperci sugerują, że traktowanie tych zmian nie tylko jako obowiązku prawnego, ale także jako szansy biznesowej, może ułatwić proces adaptacji do nowych wymagań.

Choć mikroprzedsiębiorstwa są obecnie zwolnione z obowiązku dostosowania produktów i usług do wymogów dostępności wynikających z Polskiego Aktu o Dostępności, warto już teraz przygotować się na przyszłe zmiany. Wprowadzenie rozwiązań dostępnościowych może być bowiem szansą na rozwój biznesu i zwiększenie konkurencyjności na rynku.

Dlaczego warto działać już teraz?

Nawet jeśli obecne przepisy nie nakładają na mikroprzedsiębiorców obowiązku dostosowania się, warto pamiętać, że:

• wymogi dostępności mogą zostać rozszerzone w przyszłości
• klienci coraz częściej oczekują rozwiązań dostępnych dla wszystkich
• dostępność może być przewagą konkurencyjną

Praktyczne kroki dla mikroprzedsiębiorstw

Mniejsze firmy mogą stopniowo wprowadzać zmiany, które nie obciążą nadmiernie ich budżetu:

• Audyt dostępności – warto sprawdzić, które elementy oferty już spełniają wymogi, a które wymagają poprawy
• Szkolenia dla pracowników – podstawowa wiedza o dostępności nie wymaga dużych nakładów
• Proste rozwiązania na stronie internetowej – jak kontrastowe kolory czy opisowe alt teksty do zdjęć

Korzyści z wczesnego przygotowania

Stopniowe wprowadzanie zmian pozwoli uniknąć nagłych, kosztownych dostosowań w przyszłości. Co więcej, firmy, które już teraz zadbają o dostępność:

• zyskają wizerunek przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego
• mogą dotrzeć do szerszego grona odbiorców
• będą lepiej przygotowane na ewentualne zmiany prawne

Pamiętajmy, że wiele rozwiązań dostępnościowych nie wymaga dużych nakładów finansowych. Często wystarczy zmiana podejścia i uwzględnienie potrzeb różnych grup odbiorców już na etapie projektowania produktów czy usług.