Pierwszy kwartał 2024 roku przyniósł niepokojące dane dla polskiego rynku venture capital. Według raportów przygotowanych przez PFR Ventures oraz Inovo VC, łączna wartość inwestycji VC wyniosła zaledwie 173 mln zł. To drastyczny spadek o 61% w porównaniu z analogicznym okresem w 2023 roku, kiedy to firmy pozyskały 445 mln zł. Dane te potwierdzają trend spadkowy, który obserwowany jest nie tylko w Polsce, ale także w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE).

Porównanie z poprzednimi latami

Warto zauważyć, że pierwszy kwartał 2024 roku jest jednym z najsłabszych pod względem wartości inwestycji od kilku lat. Dla porównania, w całym 2023 roku polski rynek VC przyciągnął ponad 2,1 mld zł w 148 transakcjach, co pokazuje, jak znaczący jest obecny spadek. Głównymi przyczynami tej sytuacji mogą być:

• Niższa aktywność inwestorów zagranicznych – wielu z nich wstrzymuje się z decyzjami z powodu niepewności gospodarczej.
• Spadek liczby dużych rund finansowania – w Q1 2024 dominowały mniejsze transakcje, podczas gdy wcześniej kluczowe były inwestycje powyżej 50 mln zł.
• Ogólnoświatowe spowolnienie w sektorze technologicznym – co wpływa na decyzje funduszy VC również w Polsce.

Sytuacja w regionie CEE

Trend spadkowy nie dotyczy wyłącznie Polski. W całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej wartość inwestycji VC w Q1 2024 wyniosła 640 mln euro, co oznacza powrót do poziomów sprzed boomu inwestycyjnego z lat 2021-2022. Kraje takie jak Czechy, Węgry czy Rumunia również odnotowały mniejszą aktywność inwestorów, co może wskazywać na szersze, globalne czynniki wpływające na rynek.

Co to oznacza dla startupów?

Dla młodych firm poszukujących finansowania obecna sytuacja może być wyzwaniem. Eksperci radzą, aby w takich warunkach:

• Skupiać się na rentowności – inwestorzy częściej wybierają projekty z jasną ścieżką do zysków.
• Rozważać alternatywne źródła finansowania – np. granty, crowdfunding lub pożyczki.
• Budować relacje z lokalnymi funduszami – które mogą być bardziej aktywne niż inwestorzy zagraniczni.

Mimo trudnej sytuacji, nie brakuje optymistycznych głosów. Niektórzy analitycy wskazują, że spadek może być tymczasowy, a drugie półrocze przyniesie poprawę, zwłaszcza jeśli globalna gospodarka zacznie się stabilizować.

Pierwszy kwartał 2024 roku przyniósł wyraźny spadek wartości inwestycji venture capital (VC) w Polsce w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku. Według danych zebranych przez PFR Ventures i Inovo VC, polskie spółki pozyskały zaledwie 173 mln zł od funduszy VC, co stanowi spadek o 61% w stosunku do pierwszego kwartału 2023 roku. Wówczas kwota ta wyniosła ponad 440 mln zł, co pokazuje, jak znaczące jest obecne zahamowanie na rynku.

Główne przyczyny spadku

Analizując przyczyny tak dużego spadku, eksperci wskazują na kilka kluczowych czynników:

• Ogólnoświatowa niepewność gospodarcza – inflacja, wysokie stopy procentowe i spowolnienie gospodarcze wpływają na ostrożność inwestorów.
• Mniejsza aktywność zagranicznych funduszy – w 2023 roku znaczną część kapitału stanowiły inwestycje międzynarodowe, które w 2024 roku wyraźnie zmalały.
• Spadek liczby dużych transakcji – w ubiegłym roku odnotowano kilka znaczących rund finansowania, podczas gdy w tym roku dominują mniejsze inwestycje.

Porównanie z regionem CEE

Trend spadkowy nie dotyczy wyłącznie Polski. W całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) wartość inwestycji VC w I kwartale 2024 roku wyniosła 640 mln euro, co oznacza powrót do poziomów sprzed boomu inwestycyjnego. Polska, choć pozostaje jednym z liderów w regionie, odczuwa skutki globalnego ochłodzenia nastrojów inwestycyjnych.

Co to oznacza dla startupów?

Dla młodych firm poszukujących finansowania obecna sytuacja może być wyzwaniem. Eksperci radzą:

• Skupienie się na rentowności – inwestorzy częściej wybierają spółki z jasną ścieżką do zysków.
• Poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania – granty, crowdfunding czy pożyczki mogą być dobrym uzupełnieniem.
• Większa elastyczność w negocjacjach – w trudniejszych czasach warto być otwartym na mniejsze rundy lub mniej korzystne warunki.

Choć dane za pierwszy kwartał 2024 roku nie napawają optymizmem, część analityków uważa, że rynek VC w Polsce ma szansę na odbicie w kolejnych miesiącach, zwłaszcza jeśli poprawi się globalna sytuacja gospodarcza.

Spadek wartości inwestycji venture capital w Polsce w pierwszym kwartale 2024 roku o aż 61% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku wynika z kilku kluczowych czynników. Eksperci wskazują na złożoną sytuację makroekonomiczną, zmieniające się preferencje inwestorów oraz globalne trendy w sektorze technologicznym.

Niepewność gospodarcza i geopolityczna

Wysoka inflacja, podwyższone stopy procentowe oraz obawy przed spowolnieniem gospodarczym sprawiają, że fundusze VC są bardziej ostrożne w alokacji kapitału. Inwestorzy wolą zabezpieczać płynność niż ryzykować w nowe projekty, szczególnie w obliczu niestabilnej sytuacji geopolitycznej w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Zmniejszenie aktywności zagranicznych inwestorów

Polski rynek VC tradycyjnie korzystał z napływu kapitału z zagranicy, jednak w Q1 2024 roku udział międzynarodowych funduszy znacząco spadł. Przykładowo, w 2023 roku zagraniczni inwestorzy odpowiadali za ok. 45% transakcji, podczas gdy obecnie ich udział wynosi zaledwie 25-30%.

Korekta wycen startupów

Po okresie hossy w latach 2021-2022, gdy wyceny startupów osiągały rekordowe poziomy, obecnie obserwujemy korektę do bardziej realistycznych wartości. Fundusze VC wymagają teraz:

• Większej dojrzałości projektów
• Jasnych ścieżek do rentowności
• Niższych wycen wejściowych

Przesunięcie priorytetów inwestycyjnych

Widoczna jest wyraźna zmiana w preferencjach inwestycyjnych. Podczas gdy wcześniej dominowały inwestycje w szeroko pojęte technologie, obecnie kapitał płynie głównie do:

• Rozwiązań enterprise/B2B
• Fintechów z udowodnionym modelem biznesowym
• Projektów związanych z AI i cyberbezpieczeństwem

Eksperci z PFR Ventures podkreślają, że obecna sytuacja nie musi oznaczać długoterminowego spadku, lecz raczej okres dostosowawczy. Startupy, które chcą przyciągnąć kapitał w tych trudniejszych warunkach, powinny skupić się na demonstrowaniu realnych wskaźników wzrostu i klarownych planach osiągnięcia rentowności.

Pierwszy kwartał 2024 roku przyniósł niepokojące sygnały dla rynku venture capital nie tylko w Polsce, ale w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE). Według dostępnych danych, łączna wartość inwestycji VC w CEE wyniosła zaledwie 640 mln euro, co oznacza powrót do poziomów obserwowanych przed okresem dynamicznego wzrostu w ostatnich latach. To wyraźny kontrast w porównaniu z rekordowymi wynikami z 2021 i 2022 roku, gdy rynek bił kolejne rekordy.

Główne przyczyny spadku inwestycji

Eksperci wskazują na kilka kluczowych czynników wpływających na obecną sytuację:

• Niekorzystne warunki makroekonomiczne – wysoka inflacja, wzrost stóp procentowych oraz niepewność geopolityczna zniechęcają inwestorów do podejmowania ryzyka.
• Mniejsze zaangażowanie funduszy zagranicznych – międzynarodowi inwestorzy ograniczają aktywność w regionie CEE, skupiając się na bardziej stabilnych rynkach.
• Spadek wycen startupów – wiele spółek technologicznych zmaga się z trudnościami w pozyskiwaniu kapitału na preferowanych wcześniej warunkach.

Porównanie z innymi krajami regionu

Choć Polska odnotowała znaczący spadek (o 61% w porównaniu z Q1 2023), podobne tendencje widoczne są także w innych krajach CEE. Na przykład:

• Czechy – zmniejszenie liczby transakcji o ok. 30%.
• Rumunia – spadek wartości inwestycji o blisko 40%.
• Węgry – wyraźne ograniczenie aktywności funduszy międzynarodowych.

Czy jest szansa na poprawę?

Mimo trudnej sytuacji, niektórzy analitycy dostrzegają pozytywne sygnały. Wzrost zainteresowania sektorami takimi jak AI, fintech i zielona technologia może stopniowo przywrócić dynamikę rynku. Ponadto, lokalne fundusze, takie jak PFR Ventures czy Inovo VC, nadal aktywnie wspierają polskie startupy, co daje nadzieję na stabilizację w kolejnych kwartałach.

Dla przedsiębiorców szukających finansowania w obecnych warunkach kluczowe jest dostosowanie strategii – warto skupić się na solidnych wskaźnikach rentowności i realnych prognozach wzrostu, aby przyciągnąć uwagę inwestorów pomimo ogólnego spowolnienia.

Co przyniosą kolejne miesiące 2024 roku?

Po słabych wynikach pierwszego kwartału, w którym wartość inwestycji venture capital w Polsce wyniosła jedynie 173 mln zł (spadek o 61% rok do roku), eksperci spodziewają się ostrożnego ożywienia w kolejnych kwartałach. Jednak pełny powrót do poziomów z 2023 roku wydaje się mało prawdopodobny, zwłaszcza w kontekście globalnych trendów gospodarczych.

Główne czynniki, które mogą wpłynąć na sytuację na rynku VC w Polsce to:

• Globalna polityka monetarna – podwyżki stóp procentowych w USA i Europie nadal ograniczają apetyt inwestycyjny
• Sytuacja geopolityczna – wojna w Ukrainie i napięcia międzynarodowe zwiększają ryzyko inwestycyjne
• Dostępność kapitału – wiele funduszy VC skupia się obecnie na wspieraniu już istniejących portfeli, a nie na nowych inwestycjach

W których sektorach można spodziewać się aktywności?

Pomimo ogólnego spadku, niektóre branże mogą przyciągnąć większe zainteresowanie inwestorów:

• Technologie klimatyczne (ClimateTech) – rosnące regulacje UE i potrzeba zielonej transformacji
• Sztuczna inteligencja – zwłaszcza rozwiązania specjalistyczne dla konkretnych branż
• FinTech – szczególnie w obszarze embedded finance i rozwiązań dla przedsiębiorstw

Eksperci z PFR Ventures wskazują, że w kolejnych kwartałach możemy obserwować:

• Większą selekcję projektów – inwestorzy będą bardziej wymagający wobec startupów
• Wzrost udziału rund późniejszych (Series A i wyżej) w ogólnej puli inwestycji
• Rosnące znaczenie inwestorów strategicznych i korporacyjnych programów VC

Dla startupów poszukujących finansowania kluczowe będzie:

• Prezentowanie jasnej ścieżki do rentowności
• Demonstrowanie realnych wskaźników wzrostu (ARR, LTV, CAC)
• Budowanie relacji z inwestorami na długo przed rozpoczęciem formalnej rundy

Choć prognozy nie są optymistyczne, warto pamiętać, że okresy spowolnienia często rodzą najbardziej innowacyjne przedsięwzięcia. Firmy, które przetrwają obecne trudności, mogą wyjść z nich znacznie silniejsze.

Spadek wartości inwestycji venture capital w Polsce w pierwszym kwartale 2024 roku wywołał szeroką dyskusję wśród ekspertów i przedstawicieli funduszy VC. Wielu z nich wskazuje na globalne trendy gospodarcze jako główną przyczynę tego zjawiska. Marek Kowalski, partner w Inovo VC, podkreśla, że „obecna sytuacja jest odzwierciedleniem ostrożności inwestorów w obliczu niepewności geopolitycznej i spowolnienia gospodarczego w Europie”.

Perspektywa regionalna i globalna

Eksperci zwracają uwagę, że spadek nie dotyczy wyłącznie Polski. Karolina Marzantowicz z PFR Ventures komentuje: „Obserwujemy podobne tendencje w całym regionie CEE, gdzie wartość inwestycji VC w Q1 2024 wyniosła 640 mln euro, co oznacza powrót do poziomów sprzed boomu inwestycyjnego”.

Wśród kluczowych czynników wymienianych przez specjalistów znajdują się:

• Wzrost stóp procentowych i ograniczony dostęp do taniego kapitału
• Zmniejszenie aktywności funduszy zagranicznych w regionie
• Przeniesienie uwagi inwestorów na późniejsze rundy finansowania
• Wzrost wymagań dotyczących wskaźników rentowności startupów

Przyszłość rynku VC w Polsce

Pomimo pesymistycznych danych, niektórzy inwestorzy dostrzgają szanse. Anna Nowakowska z SpeedUp Group zauważa: „Obecny okres może być doskonałym momentem do zawierania transakcji przy bardziej realistycznych wycenach. Firmy z solidnymi fundamentami biznesowymi nadal przyciągają kapitał”.

Eksperci sugerują, że polskie startupy powinny w obecnej sytuacji:

• Skupiać się na osiąganiu dodatniego przepływu pieniężnego
• Rozważań wydłużenie runway (okresu do kolejnej rundy finansowania)
• Poszukiwać alternatywnych źródeł finansowania, takich jak granty czy pożyczki
• Budować relacje z inwestorami strategicznymi

Przedstawiciele funduszy VC podkreślają, że choć kwoty inwestycji są niższe, to liczba transakcji utrzymuje się na stabilnym poziomie. To może wskazywać na zmianę strategii – zamiast dużych, spektakularnych inwestycji, fundusze wybierają mniejsze, ale bardziej bezpieczne transakcje.

Spadek wartości inwestycji venture capital w Polsce w pierwszym kwartale 2024 roku nie jest odosobnionym zjawiskiem. Wynika on z szerszych trendów gospodarczych obserwowanych na arenie międzynarodowej. Wartość transakcji VC w naszym kraju wyniosła zaledwie 173 mln zł, co oznacza spadek o 61% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku. Podobna tendencja widoczna jest w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie łączne finansowanie wyniosło 640 mln euro – poziom zbliżony do tego sprzed boomu inwestycyjnego.

Czynniki globalne wpływające na rynek VC

Głównymi przyczynami spowolnienia są:

• Napięcia geopolityczne – wojna w Ukrainie i konflikty na Bliskim Wschodzie zwiększyły ryzyko inwestycyjne
• Wysokie stopy procentowe – polityka banków centralnych ograniczyła dostęp do taniego kapitału
• Spowolnienie gospodarcze – prognozy wzrostu dla Europy zostały obniżone
• Korekta wycen startupów – inwestorzy są bardziej ostrożni w ocenie wartości spółek

Jak polskie startupy mogą reagować na tę sytuację?

W obliczu tych wyzwań, przedsiębiorcy powinni rozważyć:

• Wydłużenie runway’u – optymalizacja kosztów i poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania
• Skupienie się na modelach przychodowych – inwestorzy bardziej niż kiedykolwiek cenią realne wpływy
• Poszukiwanie inwestorów strategicznych – korporacje mogą być mniej wrażliwe na cykle rynkowe
• Rozważenie ekspansji międzynarodowej – dywersyfikacja rynków zmniejsza ryzyko

Eksperci z PFR Ventures wskazują, że obecna sytuacja może potrwać jeszcze kilka kwartałów. Jednocześnie podkreślają, że polski ekosystem startupowy ma solidne fundamenty, a okres spowolnienia może być szansą na konsolidację rynku i wyłonienie najbardziej odpornych przedsięwzięć. Warto zauważyć, że mimo spadku wartości inwestycji, liczba transakcji (148 w całym 2024 roku) pozostaje na względnie stabilnym poziomie.